(Apologies to non-Afrikaans readers.)

Geskryf in opdrag van Scrapydo2 se Toeka-Tokkel.

Ek was van kleins af lief vir diere en toe ons as Kaapenaars die geleentheid gekry het om perd te ry op vriende van ons se plaas in Namibië, het ons dit elke keer met albei hande aangegryp. Mettertyd is my suster met ‘n Namibiër getroud wat ook baie lief is vir perde en so saam met sy boerdery ook perde teel.

Ek was in matriek toe hulle getroud is en het gereeld vakansietye by hulle gaan kuier. Eendag terwyl ons so op die grondpad in die Kalahari verby hulle een plaas op pad na die ander een ry sê my swaer uit die bloute: “Kyk daar, daar staan jou vulletjie”. Ek was so uit die veld geslaan dat ek vir ‘n paar oomblikke nie mooi geregistreer het wat dit was wat hy gesê het nie, tot hy dit herhaal het en ek het blitsvinnig gekyk na waar hy beduie het. Daar in die veld het ‘n merrie en haar pragtige klein vul gestaan.  Ons het nie daai dag tyd gehad om te stop sodat ek haar kon ontmoet nie, en ons eerste ontmoeting het eers ‘n paar maande later met my volgende besoek gekom.

Teen die middel van die volgende jaar (ek was teen hierdie tyd ‘n eerstejaarstudent) was sy omtrent ses maande oud en die tyd reg vir my om haar te begin hanteer sodat sy kon gewoond raak aan menslike kontak. Ek het elke dag wanneer sy in die kraal was gegaan en haar gaan vryf en borsel en ‘n bietjie molasse gegee totdat sy my begin assosieer het met die lekkerny.

So het ek elke vakansie wat ek daar gekuier het, elke dag tyd met haar spandeer om haar meer en meer gewoond aan my te maak. Ek het haar geborsel en haar stert uitgekam. Ek het (alles met my swaer se geduldige leiding) geleer hoe om ‘n halter aan ‘n perd te sit wie nog nooit ‘n halter gesien het nie. Eers laat jy haar dit ruik en stadig maar seker (sonder enige vinninge bewegings), hang jy die leisels oor haar nek sodat jy iets het om aan vas te hou. Op geen stadium forseer jy haar met krag om te bly staan nie. Jy praat mooi en rustig en vryf sodat sy dink dis alles “hunkey dorey”. Volgende skuif jy die halter stadig oor haar kop sonder om haar skrik te maak. Sy het gou daaraan gewoond geraak, en toe moes sy leer om gelei te word. En ek moes leer hoe om haar te leer.

Ek het elke dag wat ek daar was omtrent ‘n uur met haar spandeer. Ons het die werf platgeloop. Sy het die lieflikste temperament gehad en my begin herken. Soms het sy genoeg gehad van die dag se stap- en leerdery en eendag het sy afgehaak en my agter in my rug gebyt. Dit was bitterlik seer en my refleks was om om te draai en baie hard te raas. Sy het dit nooit weer gedoen nie.

Teen die tyd dat sy drie jaar oud was het my swaer gesê dis nou tyd dat ek haar opklim. Teen daai tyd het ek al ‘n tyd lank geoefen om die tooms aan te sit en die saal op haar te sit sodat sy daaraan gewoond kon raak. Jy bring die saal nader en laat haar daaraan ruik en dan beweeg jy stadig na haar linkersy en sit die saal saggies op haar rug neer. Dan maak jy versigtig die buikgord vas – nie te styf nie sodat dit haar nie knyp nie. Volgende stap jy vorentoe, buk langs elkeen van haar voorbene en stoot liggies teen haar sodat sy haar gewig oorplaas op die ander voorbeen. Dan raak jy liggies aan haar knie en tel haar voorbeen op om seker te maak daar is niks vel onder die buikgord vasgeknyp nie. Alles terwyl jy met haar praat en haar vertel wat jy wil hê sy moet doen. Nadat jy dit met altwee bene gedoen het kan jy die buikgord stywer maak. As dit te los is sal die saal rondswaai as jy ry!

Elke nuwe ding wat ons bekendgestel het het sy met die grootste rustige vertroue aanvaar. Ek was steeds baie senuweeagtig om die eerste persoon te wees om haar op te klim (en dit was ook die eerste perd wat nuut geleer is wat ek ooit opgeklim het). Ek het haar opgesaal en ons het haar in ‘n baie klein kraal ingelei. My swaer het die teuels vasgehou en toe kon ek nie die oomblik van waarheid langer uitstel nie. Ek het die teuels geneem, my linkervoet in die stiebeuel gesit, my gewig oorgeswaai en stadig en saggies in die saal gaan sit. En sy het bly staan asof dit nie doodnatuurlikste ding in die wêreld was. Ek sal daai oomblik en daai gevoel nooit vergeet nie.

Op een stadium het sy lank gesukkel met ‘n wond wat sy opgedoen het toe sy geval het by ‘n waterkrip. ‘n Onbeduidende seerplek op sy eie maar vir ‘n tyd lank het ons gesukkel om die infeksie onder beheer te kry. Op die ou end het die veearts onder narkose die oorsprong van die probleem heelwat dieper af in haar been gekry: ‘n klein klippie wat gesweer het. Ek het verpleeg en wond skoongemaak en weer baie geleer.

Sy was getrou aan my vir meer as 22 jaar. Soos wat familie- en werksverpligtinge my tyd en aandag begin verg het het ek haar minder gesien maar sy het my elke keer herken. Elke keer wat ek haar gery het was die band van volkome vertroue nog net so sterk soos die vorige keer wat ek haar gesien en gery het. Later jare het ek my kinders op haar rondgelei. Die ouderdom het haar op die ou end ingehaal. Ons het al in Perth gewoon teen hierdie tyd. My swaer het laat weet dit gaan nie goed nie, maar perd uitsit is ook nie ‘n eenvoudige storie nie want hulle reageer nie altyd lekker op die inspuiting nie. Vir ‘n paar dae het ek gewroeg oor wat die regte ding is om te doen, want om haar te laat swaarkry sou ook nie reg wees nie, maar sy het gelukkig die besluit uit ons hande geneem en is een nag stil in die veld dood. Dis steeds hartseer maar ek dink met dankbaarheid aan al die ongelooflike ondervindinge wat ek saam met haar gehad het, en alles wat sy my geleer het. Daar is min dinge wat so lekker is as om jou arms om ‘n perd se ontspanne nek te vou en haar ‘n lekker stywe druk te gee. Sy het oor die jare ‘n paar pragtige vullens gehad, een waarvan nou ook myne is, en ek is baie dankbaar om te kan sê dat sy haar liefdevolle geaardheid ook aan hierdie pragtige merrie oorgedra het. Ek ry haar elke keer wat ek daar kuier, al kon ek haar nie self leer nie. Daarvoor is ek my swaer en hulle dogters baie dank verskuldig. Al woon ek ver is die herrinneringe naby.

My vulletjiepresent as volgroeide merrie in die Kalahari

Julie 2004, besig om my kinders te leer om haar te borsel